Er zijn verschillende benadering om studenten onderzoekend vermogen aan te leren. In dit artikel baseren we ons op de methodiek die ten grondslag aan het digitale leermiddel Bouwstenen ligt. Met Bouwstenen kunnen studenten werken aan hun onderzoekend vermogen aan de hand van beroepsproducten en praktijkprocessen. In dit artikel leggen we verder uit wat we binnen Bouwstenen verstaan onder beroepsproducten en welke rol ze spelen in het ontwikkelen van onderzoekend vermogen.
Beroepsproducten zijn de tastbare resultaten die voortkomen uit praktijkprocessen. Voorbeelden hiervan zijn een bouwplan, een zorgbehandeling, software, of een risicoanalyse. Elk beroep heeft zijn eigen unieke beroepsproducten, maar er zijn veel overeenkomsten in hoe deze producten tot stand komen. In Bouwstenen worden beroepsproducten in vijf hoofdtypen ingedeeld, die elk hun eigen praktijkprocessen kennen:
Type product |
Praktijkproces |
Enkele voorbeelden |
Analyse |
Analyseproces |
marktanalyse, diagnose, risicoanalyse |
Advies |
Adviesproces |
beleidsnota, financieel advies, juridisch advies |
Ontwerp |
Ontwerpproces |
plattegrond, protocol, schaalmodel |
Fabricaat |
Fabricageproces |
software, journalistieke reportage, lesmateriaal |
Handeling |
Handelingsproces |
verkoopgesprek, zorgverlening, presentatie |
Onderzoekend vermogen is een essentiële vaardigheid voor professionals die beroepsproducten willen realiseren. Het stelt hen in staat om kritisch te denken, problemen op te lossen en beslissingen te nemen op basis van feiten en onderzoek. Om beroepsproducten te kunnen ontwikkelen, moeten studenten vaak eerst onderzoek doen. Bijvoorbeeld, in een ontwerpproces voeren ze een doelgroepanalyse uit om de wensen en behoeften van de doelgroep te begrijpen. Deze onderzoeksresultaten worden verwerkt in het uiteindelijke beroepsproduct, zoals een programma van eisen of een prototype.
Het ontwikkelen van onderzoekend vermogen betekent dat studenten leren hoe ze onderzoeksmethoden kunnen toepassen in hun praktijkprocessen. Door dit proces te doorlopen, ontwikkelen ze niet alleen hun onderzoeksvaardigheden, maar leren ze ook hoe ze beroepsproducten kunnen maken die aansluiten op de eisen van hun vakgebied.
Beroepsproducten, zoals rapporten, ontwerpen of oplossingen voor praktijkgerichte problemen, stimuleren studenten om hun onderzoeksvaardigheden actief in te zetten. Het proces van het creëren van deze producten vraagt om een diepgaande analyse, het gebruik van betrouwbare bronnen en een reflectieve houding ten opzichte van hun eigen werk. Deze stappen helpen studenten om hun onderzoekend vermogen te versterken en te verfijnen.
Daarnaast vormen beroepsproducten een brug tussen theorie en praktijk. Door onderzoek te integreren in het maken van beroepsproducten, worden studenten beter voorbereid op de eisen van de arbeidsmarkt, waar het vermogen om onderzoek te doen en innovatieve oplossingen te vinden steeds belangrijker wordt.
Hoewel praktijkprocessen vaak een logische volgorde hebben, is het belangrijk dat studenten flexibel leren omgaan met deze stappen. Het ontwikkelen van onderzoekend vermogen vraagt om het kritisch evalueren van welke producten essentieel zijn en welke stappen aangepast kunnen worden op basis van tijd, budget en andere factoren.
Zo kan een ontwerpproces bijvoorbeeld beginnen met een probleemverkenning (analyse), gevolgd door een programma van eisen, een ideeontwikkeling en uiteindelijk de implementatie. Het doel is dat studenten niet alleen weten welke stappen ze moeten volgen, maar ook leren hoe ze kunnen inspelen op de unieke omstandigheden van een project.
Stel je voor dat een opdrachtgever een tool wil ontwikkelen voor een ondernemersplatform op een bedrijventerrein. Om deze tool succesvol te maken, beginnen studenten met een probleemverkenning, waarin ze verschillende stakeholders raadplegen (product 1). Vervolgens werken ze aan een programma van eisen (product 2) om de wensen van de stakeholders vast te leggen. Omdat het budget beperkt is, wordt alleen een conceptidee ontwikkeld (product 3), terwijl de implementatie (product 4) in een latere fase door de ondernemers zelf kan worden uitgevoerd.
Het ontwikkelen van onderzoekend vermogen en het realiseren van beroepsproducten zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Door studenten te begeleiden in het doorlopen van praktijkprocessen en hen te laten werken met templates en onderzoeksmethoden, kunnen docenten hen helpen om de benodigde onderzoeksvaardigheden voor hun vakgebied te ontwikkelen. Dit bereidt hen voor op de complexe vraagstukken die zij in hun toekomstige beroep zullen tegenkomen.